Polskie filmy o kosmosie: od Lema do Uznańskiego-Wiśniewskiego

Tematyka podróży kosmicznych jest obecna w polskich filmach od ponad 65 lat, pojawiając się również na ekranach kin w Europie i USA. Polskie filmy science fiction, takie jak uznany przez Taste of Cinema za najlepszy niehollywoodzki film science fiction "Na srebrnym globie", odgrywają ważną rolę w historii kinematografii. Niedawno Sławosz Uznański-Wiśniewski, drugi Polak w przestrzeni kosmicznej, wziął udział w międzynarodowej misji do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, przeprowadzając tam badania. To wydarzenie można było śledzić na żywo dzięki nowoczesnym technologiom komunikacyjnym. Warto wspomnieć, jak w przeszłości artyści wyobrażali sobie podróże kosmiczne, tworząc scenografie i efekty specjalne bez dzisiejszych zaawansowanych technologii. Mimo trudności technicznych, filmowcy z chęcią podejmowali te wyzwania, widząc w nich ogromny potencjał twórczy.

W polskiej kinematografii zrealizowano wiele filmów o kosmosie, począwszy od lat 50. W 1959 roku rozpoczęto zdjęcia do "Milczącej gwiazdy", polsko-niemieckiej produkcji opartej na powieści Stanisława Lema. Film opowiada o międzynarodowej ekspedycji na Wenus, gdzie astronauci odkrywają planowaną inwazję Wenusjan na Ziemię. "Milcząca gwiazda", wyreżyserowana przez Kurta Maetziga, miała swoją premierę w 1960 roku. Inne ważne produkcje to "Wycieczka w kosmos" z 1961 roku oraz "Pułapka" z 1962 roku, oba również inspirowane twórczością Lema. Każdy z tych filmów miał w zanadrzu fantastyczne i humorystyczne elementy. Kolejne dzieła to "Sygnały MMXX" z 1970 roku, przedstawiające historię zaginionego statku kosmicznego oraz pierwszej Polki w kosmosie, oraz monumentalny projekt Andrzeja Żuławskiego "Na srebrnym globie", którego realizacja była utrudniana przez cenzurę, a premiera odbyła się dopiero w 1988 roku.

Jednym z najważniejszych filmów kosmicznych w polskiej kinematografii jest "Test pilota Pirxa", koprodukcja polsko-radziecka z 1979 roku, również oparta na opowiadaniach Lema. Pilot Pirx testuje roboty przypominające ludzi podczas misji kosmicznej, co prowadzi do wielu nieprzewidzianych sytuacji i wyzwań. Warto wspomnieć również o "Big Bang" (1986) oraz "Wojnie światów – następne stulecie" (1981) – filmach podejmujących tematykę pierwszego kontaktu z kosmitami. W tym kontekście, "Pan Kleks w kosmosie" z 1988 roku adresowany jest do młodszej widowni, wzbogacając różnorodność polskiej fantastyki naukowej. Choć dziś produkcja filmów związanych z lotami kosmicznymi wiąże się z wysokimi kosztami, wyobraźnia scenarzystów i reżyserów pozostaje żywa, co może skłonić do realizacji kolejnych projektów inspirowanych najnowszymi dokonaniami ludzi w przestrzeni kosmicznej.