Ekshumacja ofiar zbrodni wołyńskiej: współpraca Polski i Ukrainy

Ekshumacje polskich ofiar zbrodni wołyńskiej ruszyły w Puźnikach, w obwodzie tarnopolskim na Ukrainie, co budzi nadzieje na prace w innych miejscach. Maciej Dancewicz z Fundacji Wolność i Demokracja, angażującej się w uzyskanie zgody ukraińskich władz na poszukiwania od 2022 roku, liczy, że będą one kontynuowane w innych lokalizacjach. W 1945 roku ukraińscy nacjonaliści zamordowali w tej dawnej wsi od 50 do 120 Polaków. Obecnie na tym terenie znajduje się las, a dojazd jest utrudniony. Ekshumacje prowadzi zespół polskich i ukraińskich archeologów przy wsparciu Fundacji Wolność i Demokracja i Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. Cały proces finansowany jest z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ekshumacje w Puźnikach organizowane są w miejscu dawnego cmentarza z uszkodzonymi, polskimi pomnikami. Dziennikarze mogą obserwować prace z pewnej odległości, a bezpieczeństwa pilnują ukraińskie służby. Na miejscu utworzono polowe centrum medyczne, gdzie wykonywane są analizy antropologiczne i genetyczne odnalezionych szczątków. Współpraca polsko-ukraińska ma celu godny pochówek ofiar zamordowanych przez ukraińskich nacjonalistów w lutym 1945 roku. Polska i Ukraina różnią się w ocenach historycznych dotyczących Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, ale trwa współpraca w zakresie poszukiwań i ekshumacji, której podstawą jest umowa z 1994 roku. Proces był utrudniony z uwagi na zakaz ukraińskiego IPN-u z 2017 roku, ale zniesienie tego zakazu ogłoszono w 2024 roku, co umożliwia dalsze działania.