„Najstarsze dowody wydobycia ołowiu w Polsce: Sensacyjne odkrycie”

Badania przeprowadzone przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego wykazały, że ołowiane ozdoby z wczesnej epoki żelaza znalezione na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej pochodzą z olkuskich złóż ołowiu. To odkrycie stanowi najstarsze potwierdzenie wydobycia i wytopu metalu z rud na ziemiach polskich, sięgające I tysiąclecia p.n.e. Naukowcy zbadali 11 ozdób ołowianych, w tym fragmenty diademu, naszyjnika i zawieszek, co dowodzi lokalnego pochodzenia surowca. W epoce brązu i wczesnej epoce żelaza w Europie intensywnie rozwijał się handel metalami potrzebnymi do produkcji brązu, jednak w Polsce nie potwierdzono jeszcze rodzimego wydobycia miedzi w tamtych czasach. Odkrycie to przenosi wsteczne datowanie ekstrakcji ołowiu, które wcześniej przypisywano okresowi rzymskiemu w III wieku n.e.

Badania izotopowe ołowiu, kluczowe dla tego odkrycia, umożliwiają ustalenie pochodzenia metalu używanego do tworzenia zabytków. Choć metoda ta, znana od lat 60. XX wieku, nie zawsze jest akceptowana ze względu na destrukcyjność, jej zastosowanie przynosi przełomowe efekty. Inicjatorami i głównymi autorami badań są dr Ewelina Miśta-Jakubowska i dr hab. Dariusz Rozmus, z udziałem współpracowników z różnych instytucji naukowych i muzealnych. Badania te były możliwe dzięki wsparciu finansowemu Narodowego Centrum Nauki oraz grantowi z Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości na Uniwersytecie Jagiellońskim. Współpraca międzynarodowych i krajowych ośrodków oraz nowe technologie w archeometrii pozwalają na dalsze odkrycia dotyczące pradziejowej eksploatacji surowców mineralnych w Polsce.