NIK alarmuje: Pogorszenie dostępu do leczenia w Polsce

Raport Najwyższej Izby Kontroli (NIK) dotyczący lat 2021-2024 ujawnia pogorszenie dostępu do diagnostyki i leczenia w Polsce. Pomimo wzrostu przychodów Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), sytuacja finansowa pogorszyła się, a "białe plamy" w dostępie do świadczeń były powszechne. Kontrola przeprowadzona w centrali NFZ oraz w oddziałach wojewódzkich w Opolu, Warmii i Mazurach oraz Wielkopolsce wykazała, że wpływy do budżetu NFZ rosną wolniej niż koszty. Wzrost przychodów o 8,3% w rzeczywistości oznaczał spadek, gdy uwzględniono inflację, podczas gdy całkowite koszty wzrosły o ponad 30%. Wskaźnik pokrycia kosztów z przychodów składkowych wynosił od 90 do 96,2%, co wskazuje na niedobory finansowe.

Nawet sprzedaż obligacji Skarbu Państwa nie poprawiła sytuacji, a NFZ był obciążony dodatkowymi zadaniami o łącznym koszcie ponad 113 miliardów złotych, w tym wzrostem płac personelu medycznego. Problem pogłębiają dodatkowe koszty związane z finansowaniem ratownictwa medycznego oraz leków dla wybranych grup wiekowych i społecznych. Ministerstwo Zdrowia przyznało, że NFZ potrzebuje dodatkowych funduszy, aby sprostać wymaganiom wynikającym z ustawy o minimalnym wynagrodzeniu w ochronie zdrowia. Czas oczekiwania na diagnozę i leczenie znacząco się wydłużył, a dysproporcje pomiędzy województwami nasiliły się. Wydłużył się też czas oczekiwania na wizyty specjalistyczne, co jeszcze bardziej utrudnia dostęp do świadczeń.

W roku 2023 różnorodność kosztów leczenia w analizowanych przypadkach była znaczna, a różnice przekraczały 100% dla niektórych świadczeń. Problemem były również "białe plamy" – obszary, gdzie dostęp do świadczeń jest niewystarczający. Prezes NFZ nie zbierał danych o takich obszarach ani nie analizował ich występowania, co ograniczało możliwość ich eliminacji. Ministerstwo Zdrowia zauważyło, że brak podmiotów chętnych do realizacji świadczeń lub spełniających wymagania na niektórych terenach jest główną przyczyną problemów, a NFZ planuje opracowanie sprawozdań mających na celu identyfikację tych obszarów.